VARIABELE VAKKEN

RELIGIEUZE ANTROPOLOGIE

Vakverantwoordelijke: Dr. T. Van Loon
Docent: Dr. T. Van Loon

Deze cursus neemt elke wetenschap ter hand die het verschijnsel mens tot haar specifiek object neemt en hierbij gebruik maakt van de verschillende – aan het object aangepaste – methodes en hulpwetenschappen.
De geschiedenis van de antropologie, het preantropologisch denken, de toonzetters van de antropologie, de fysische of biologische, de psychologische, filosofische, religieuze en culturele antropologie.

NEO-PAGANISME

Vakverantwooredelijke: Dr. C. Vonck
Docent: Drs. J. De Zutter

1. Paganisme en neo-paganisme, een historisch overzicht
2. Neo-paganistische strekkingen: druïdisme, wicca, Asatru en sjamanisme
3. Thealogie, het godsdbeeld in het neo-paganisme
4. Paganisten in de moderne wereld, ethiek, feminisme en ecologische actie

De cursus biedt een overzicht van de ontwikkeling van het Westerse neo-paganisme sinds de 18e eeuw, en schets het ontstaan van nieuwe paganistische groepen zoals de Britse druïdenordes, de moderne paganistische hekserij, reconstructionistische religies zoals Asatru en Odinisme, het het stedelijk sjamanisme (urban shamanism). Daarnaast worden specifieke kenmerken van de neo-paganistische groepen, zoals hun godsbeeld, hun religieuze feesten en gebruiken, inwijdingen, en hun sociologische achtergronden geschetst.
Literatuurlijst: Graham Harvey & Charlotte Hardman (ed): Paganism Today, Thorsons, London 1995 (heruitgegeven als Pagan Pathways, Thorsons, London 2000).
Prudence Jones & Nigel Pennick: A history of Pagan Europe, Routledge, London 1995. Tanya Hutton : Persuasions of the Witch's Craft, Basil Blackwell, Oxford 1989 (doctoraalscriptie).
Ronald Hutton : The Triumph of the Moon, a history of modern pagan wichcraft, Oxford University Press, Oxford 1999.
Joanne Pearson, Richars H. Roberts & Geoffrey Samuel (ed): Nature Religion Today, Paganism in the modern world, Edinburgh Press 1998.
Jan de Zutter, Eko, Eko : Een halve eeuw wicca, Houtekiet, Antserpen 2003.
Sarah M. Pike : Earthly Bodies, Magical Selves, Contemporary Pagans and the Search for Community, University of California Press, Berkeley 2001.

MYTHOLOGIE

Vakverantwoordelijke: Dr. T. Van Loon
Docent: Dr. T. Van Loon

Wat is mythologie? Hoe kan mythologie betekenis geven aan de wereld? Thematisch overlopen we mythen van over de hele wereld, we zoeken verschillen en gelijkenissen. We staan stil bij het ontstaan, bestaan en verdwijnen van mythen. Tevens komen enkele belangrijke onderzoekers aan het woord.
Mythe en menswetenschappen; We bestuderen de relatie religie/mythe, filosofie/mythe, psychologie/mythe, geschiedenis/mythe.

Existentiële problematiek

Vakverantwoordelijke: Dr. P. Briot
Docent: Dr. P.Briot

Doel van de cursus: de studenten aanmoedigen en de middelen aanbieden om - in een geest van individuele vrijheid - de zin van hun bestaan te definiëren en te structureren. Dank zij het samenspel met andere cursussen wordt het zoeken naar een bestaanszin gesteund door de vergelijking van de inbreng vanuit de voornaamste religies, de wijsbegeerte, de psychologie, zonder hierbij de belangrijke factor kunstover het hoofd te zien.
Het praktisch gedeelte van de cursus bestaat hoofdzakelijk in het kritisch onderzoek van bepaalde denkthema's en -patronen, en de werkwijze waarmee crisissen toch nuttig kunnen gebruikt worden, evenals het ideaal van 'wij-zijn-allen-mensen-zonder-enig-onderscheid'.
Studiemateriaal: P.Briot, 'Levensvervulling', FVG-uitgave
P.Briot, 'La structuration de l'existence',Collections Pensée-Action Forel, Charleroi

Religieuze Communicatie

Vakverantwoordelijke: Dr. T. Van Loon
Docent: Drs. E.Vonck

Het verschijnsel 'religie' in de media en film

Shinto

Shinto wordt wel eens - onterecht - de Japanse vooroudercultus genoemd. Het is veeleer een lokaalverspreide natuurreligie zonder systematische achtergrond, maar waarin vaak politieke inmengingen een grote rol gespeeld hebben. Deze cursus behandelt niet enkel de geschiedenis van Shinto, soms in historische conflicten met het boeddhisme, maar ook zijn doctrinale diversiteit en zijn plaats in het huidige Japan.
Studiemateriaal: Shinto, the Way of the Gods - W.G. Aston

Indische aborigines

De tribale samenstelling van India. Bespreking van de factoren van culturele verandering zoals acculturatie en contra-acculturatie zowel als de assimilatie aan de hand van het christendom en het hindoeïsme. De cursus onderzoekt hoe deze 400 verschillende etnische groepen hun cultuur en identiteit bewaard hebben en welke weerstand zij geboden hebben aan de sociale en religieuze externe factoren. Merkwaardig is de vaststelling dat ze een eigen religieuze belevenis ontwikkeld hebben onder de invloed van het hindoeïsme en het christendom.
Studiemateriaal : Iha, M : Glipses of Tribal Life. New Delhi 1993, & Srinivas, M. : Religion and Society among the Coorgs of South India, 1952, Oxford

Kunst en religie

Onderzoek naar de juiste verhouding tussen het genieten van schoonheid en het religieuze ervan. Is iedere esthetische ervaring ook een religieuze? Kan kunstgenot de weg wijzen naar de transcendente werkelijkheid? Verschil tussen sacrale en profane kunst? Verschil tussen religieuze en godsdienstige (kerkelijke) kunst? In welke zin kan kunst expressie zijn van geloofservaring? Kan religieuze (godsdienstige) kunst een theologische vindplaats zijn?
Studiemateriaal: H.E.Mertens, 'Schoonheid is Uw Naam. Essay over esthetische en religieuze ervaring'. Acco Leuven/Amersfoort 1997

Polynesische religies

Met een zeer bewogen verleden dat zich quasi over het geheel van de Stille Oceaan heeft uitgebreid: Samoa, de Gezelschapseilanden (Tahiti, de Markiezen, enz.), het Paaseiland, de Hawaïaanse archipel, Nieuw Zeeland … Heel wat van deze religieuze cultuur is door historische omstandigheden verloren gegaan. In deze cursus wordt de klemtoon gelegd op de situatie op de Hawaïaanse eilanden, vermits over dit gebied de meest diepgaande studie heeft plaats gevonden (vanaf de moord op Cook tot en met de opname in de VS) en waar nog steeds levende sporen van de 'verdwenen' Polynesische religie te vinden zijn.
Studiemateriaal: o.a. Beckwith. Polynesian Religion