Vrije Universiteit Brussel

Keuze opleidingsonderdelen – Vrije Universiteit Brussel
Pleinlaan 2, 1050 Brussel. Tel. 02 629 21 60 en 02 629 25 92 ([email protected])

Theorie en praktijk van de argumentatie – Ethiek – Filosofie en kritiek van de religie – Hedendaagse cultuurfilosofie – wereldbeelden en kosmologie

Theorie en praktijk van de argumentatie

Docent: Prof. Dr. J.P. Van Bendegem

In het theoretisch gedeelte worden zowel de "grote" figuren uit de argumentatietheorie behandeld (Arne Naess, Chaïm Perelman, Jaakko Hintikka, ...), als de resultaten uit de cognitieve psychologie die een nieuw licht werpen op het menselijk denk- en redeneervermogen. In het praktisch gedeelte worden deze elementen toegepast, bvb. door een argumentatieve analyse van een editoriaal in krant of weekblad.

Ethiek

Docent: Prof. Dr. J. Stuy

Dit inleidend opleidingsonderdeel geeft een analytisch overzicht van volgende onderwerpen:

1. De algemene kenmerken van de morele taal;
2. De ethiek als filosofische en wetenschappelijke discipline;
3. De voornaamste historische strekkingen van de ethiek: o.m. Aristoteles (deugdenethiek), I. Kant (deontologische ethiek) en J. Bentham (consequentialistische en utilitaristische ethiek);
4. Ethiek na de Verlichting: o.m. de evolutietheorieën, de existentie- en levensfilosofie, en de psychoanalyse;
5. Inleiding tot de hedendaagse ethiek: procedurele ethiek, fenomenologische ethiek, feministische ethiek;
6. Toepassingen: genetica en reproductie, euthanasie, ecologie, multiculturalisme, de media.

Filosofie en kritiek van de religie

Docent: Prof. Dr. J. Van Bellingen

In deze cursus wordt vooreerst een poging ondernomen om 'religie' in zijn verschillende varianten (polytheïstisch, monotheïstisch, niet-theïstisch, atheïstisch) fenomenologisch te beschrijven. Dit moet een inzicht geven in de veelvormigheid van het fenomeen. Vervolgens wordt de eigenheid van de wijsgerige methode toegelicht. Vanuit dit perspectief wordt dan de zinvolheid van de religieuze praktijk, haar ontologische en ethische aanspraken, kritisch geanalyseerd. Het is duidelijk dat de veelheid en de verscheidenheid aan problemen die zich aandienen nopen tot een keuze. De gekozen thema's kunnen elk jaar variëren: de verhouding religie-wetenschap en rationeel denken, religie en politiek, religie en ethische vraagstukken, sectarisme, de zin van rituelen, het godsbestaan, de betekenis van esoterische tradities...　 Hierbij wordt telkens gepoogd de grote denkers van de wijsgerige traditie en hun visie op religie toegankelijk te maken en de actuele relevantie van hun inzichten aan te tonen.

Hedendaagse cultuurfilosofie

Docent: Prof. Dr. M. Van den Bossche

De titularis bespreekt een aantal teksten van hedendaagse filosofen, waarin actuele thema's voorop staan. Onderwerpen zijn: het denken over de mens als individu, intersubjectiviteit, ratio/gevoel, democratie, globalisering, multiculturalisme.

Wereldbeelden en kosmologie

Docent: prof. Dr. G. Cornelis

Dit opleidingsonderdeel betreft de visie van de mens op zijn leefwereld. Naast een grondige studie van de moderne wetenschappelijke kosmologie (structuur en ontstaansgeschiedenis van het universum) komen ook uitvoerig niet-westerse en niet-wetenschappelijke wereldbeelden aan bod (mythische en theologische verklaringen). Uiteraard wordt het concept wereldbeeld zelf grondig uitgediept (hoe komt het tot stand, hoe evolueert het, waartoe wordt het gebruikt). Diverse thema’s worden uitgewerkt, zoals kosmogenese en antropogenese, en vergeleken (bijvoorbeeld, creationisme versus evolutietheorie).